Hvað með að banna kaþólsku kirkjuna?

Í lögum um skráð trúfélög og lífsskoðunarfélög er sagt að ekki megi "fremja neitt sem er gagnstætt góðu siðferði og allsherjarreglu". Nú get ég ekki skilgreint hvað það er, en að nauðga börnum er að minnsta kosti langt fyrir utan það. 216.000 í Frakklandi. Tvöhundruð og sextánþúsund fórnarlömb kirkjunnar. Eða ... kannski 330.000 ef kaþólskir skólar eru taldir með.

Þessi árátta kaþólsku kirkjunnar fyrir því að misnota börn er auðvitað ekkert minna en sjúkleg. Er skýringin krafan um skírlífi? -- Hvers lags fábjána dettur í hug að halda að barnamisnotkun geti flokkast undir skírlífi? Og hvað er í höfðinu á fólki sem kallar hinsegin fólk öfugugga, en ver á sama tíma kaþólsku kirkjuna með kjafti og klóm?

Og ef þetta væru bara einangruð tilvik. En þessir frönsku perraprestar skipta þúsundum. Og hinir hylma yfir með þeim. Þannig að þetta er greinilega kerfisbundið. Þetta er bundið við stofnunina, ekki eitt og eitt skemmt epli.

Og kaþólska kirkjan biður um fyrirgefningu. Ósmekklegur brandari. Fokkið ykkur. Fast.

Fólk en ekki flokka

Þið sem hafið undanfarið hneykslast á því að Birgir Þórarinsson hætti í Miðflokknum og gekk í Sjálfstæðisflokkinn, -- og þið sem hafið undanfarið talað um að þið viljið kjósa "fólk en ekki flokka" -- stalðrið þið nú aðeins við: Ef þið viljið "fólk en ekki flokka" þá er Birgir Þórarinsson nýbúinn að gefa ykkur sýnishorn af því hvað það þýðir. Viljið þið það?

Ætti þingmaður frekar að segja af sér og víkja fyrir varamanni sínum, ef hann þolir ekki lengur að starfa með flokknum sem hann var kosinn fyrir? Þá er það flokkurinn sem á þingsætið, ekki þingmaðurinn. Þá er það flokkur, ekki þingmaður sem fólk kýs. Viljið þið það?

Ég er ekkert að segja hvað ég vil -- ég hef satt að segja ekki sterka skoðun á þessu. En mér leiðist þegar fólk ruglar saman eða skilur ekki grundvallaratriði, og það er algengt í íslenskri umræðu. Eiginlega verðskuldar það greinaflokk.

En hvað um það: Það eru auðvitað til hugvitssamlegar og/eða blandaðar lausnir á kosningakerfum, sem ég nenni ekki að fara út í. En listakosningar hjá okkur eru til þess að við getum haft hlutfallskosningu, í stað óhlutbundinnar kosningar. Vissuð þið það? Að það er persónukjör í sumum sveitarfélögum á Íslandi? Það er kallað óhlutbundin kosning. Það virkar eiginlega eins og einmenningskjördæmi: Sigurvegarinn hreppir allt. Einfaldur meirihluti kjósenda getur tekið sig saman um að kjósa eins, og ná þá öllum sætunum fyrir sitt fólk.

Dæmi: Árið 2018 stóðu deilur um Hvalárvirkjun í Árneshreppi. Þar búa bara 42 manneskjur og þar er óhlutbundin kosning. Fimm virkjunarsinnar fengu 23-24 atkvæði og þar með öll fimm sætin í hreppsnefndinni. Þar er enginn minnihluti eða stjórnarandstaða. Þetta er persónukjör. Viljið þið hafa þetta svona?

Gætið þess, hvers þið óskið. Eða vinnið að minnsta kosti heimavinnuna ykkar áður.

Textaðar sjónvarpsfréttir

Þegar RÚV flytur fréttir um heyrnarlausa, þá eru þær hafðar textaðar. Væntanlega til þess að heyrnarlausir geti fylgst með þeim. Ekkert um okkur án okkar og þannig.

En hei, dettur engum í hug að heyrnarlausir gætu haft áhuga á fréttum um eitthvað annað en heyrnarlausa? Hvaða bull er þetta?

Efni sem breyta tilfinningunum

Það var einn félagi minn sem var svo þunglyndur að hann leitaði til geðlæknis sem skrifaði upp á lyf fyrir hann. Hann byrjaði að taka lyfið en hætti því eftir nokkra daga. Sagðist ekki kunna við að vera að taka inn eitthvert efni sem breytti tilfinningunum hans.

Þannig að í staðinn tók hann bara upp þráðinn við að drekka áfengi í miklu magni.

Afsakanir kjósenda

Versta sóunin á atkvæði er að kjósa fólk sem segir eitt en gerir annað.

Eins og vinstrimenn sem sögðust fyrir fjórum árum ætla að "kjósa taktískt í þetta sinn", héldu að þeir hljómuðu ógurlega gáfulega og kusu síðan VG til að "sóa ekki atkvæði sínu". Þeir sóuðu atkvæði sínu. Bon appétit.

Ef ég hefði fengið eitt atkvæði fyrir hvert skipti sem ég hef heyrt þessa afsökun, þá væri ég á alþingi núna.

Of hófsamar viðvaranir

Maður heyrir stundum forstjóra Landspítalans segja að nú sé ástandið komið "að hættumörkum", þótt allir sem vinna á gólfinu á Landspítalanum -- og flestir aðrir líka -- viti að það er löngu komið yfir þessi hættumörk, að spítalinn er að molna og mygla í höndunum á okkur vegna fjársveltis og annarra pólitískra fáráða hægrimanna allra flokka undanfarna áratugi.

Og næsta oft vara loftslagsvísindamenn við því að hnattræn hlýnun sé farin að "nálgast" varasamt stig, að nú þurfi að fara að fara að stíga niður fæti og gera eitthvað. Heldur einhver að svona hófsamt orðalag hvetji einhvern til dáða? Hagsmunaöfl auðvaldsins taka hófseminni þannig að það liggi ekkert á, og ef fólk tekur sterkar til orða munu þau þykjast vera móðguð eða sár eða að dónaskapur sé ekki svaraverður. Á meðan jörðin brennur.

Fortölur duga ekki til, hvorki til að bjarga Landspítalanum né umhverfinu. Hvorki hófsamar né gífuryrtar fortölur. Vegna þess að það eru hagsmunaöfl sem halda í hinn endann. Fortölur eða rök hagga hagsmunum yfirleitt ekki. Til þess þarf vald. Sem sést best á því að þessir sömu hagsmunir eru varðir með valdi, ekki með rökum. Það þarf með öðrum orðum byltingu. Og núna er smáborgaralega heybrókin hætt að lesa.

Ef það á að rökræða allt þangað til allir verða sammála, mun ekkert breytast. Eins og þegar íhaldið heimtar "sátt" um breytingar á stjórnarskránni eða kvótakerfinu.

Þegar er komið yfir þessi hættumörk -- hvernig haldið þið að sé þá umhorfs? Í tilfelli Landspítalans verður þjónustan verri, pláss yfirfyllast, biðlistar lengjast, starfsfólkið bugast og mórallinn versnar, fólki er vísað frá, fólk vísar sjálfu sér frá áður en það kemur vegna þess að það á ekki fyrir komugjöldum... Í tilfelli loftslagsins? Ástralía brann í fyrra. Nú Kalifornía og Rússland. Móðan í loftinu er meira að segja meiri en af eldgosinu sem er við hliðina á okkur.

Surtur fer sunnan með sviga lævi ...... sól tér sortna. Vituð ér enn, eða hvað?

Hvað þarf eldurinn að vera kominn nálægt þínu húsi áður en þú leggur frá þér hvítvínsglasið og hættir að dást að eldrauðu sólarlaginu?

Stjórnmálahreyfing sem minnir á sértrúarflokk

Pólitísk skyldleikaræktun leiðir til pólitískrar úrkynjunar.

Það er engum hollt að lesa bara það sem hann er sammála eða trúir. Eins og bókstafstrúarmaðurinn sem les ekkert nema það sem aðrir bókstafstrúarmenn skrifa. Ef hin hliðin er bara bull, þá er samt hollt að þekkja hana.

Krati sem hefur ekki lesið Þjóðfélagsumbætur eða byltingu eftir Rósu Luxemburg, eða anarkisti sem hefur ekki lesið Ríki og byltingu eða Vinstri róttækni eftir Lenín -- eiga mikið eftir ólært.

Svo verður fólk sér bara til skammar þegar það kannast aðeins við aðra hliðina. Ég man eftir einum dönskum anarkista sem baulaði eitthvað sem hann hafði séð í kvikmyndinni "Land and Freedom" um vondu kommúnistana sem myrtu góðu anarkistana í spænska borgarastríðinu. Sem eyðilögðu allt. Flón, lestu þér til. Lestu um verkföllin í hergagnaverksmiðjunum, sem anarkistarnir og trottarnir skipulögðu, og grófu þannig undan stríðsátaki lýðvæeldisins að halda mætti að þeir hefðu verið agentar úr fimmtu herdeildinni. Hafðirðu ekki heyrt um það? Og trúir mér kannski ekki? Kannski hefðirðu átt að hlusta á fleira en áróðurinn einan.

Niður með þá alla!

Niður með síðustu ríkisstjórn!

Niður með núverandi ríkisstjórn!

Og niður með næstu ríkisstjórn!

Ósannmæli um kommúnista

Þegar kommúnisminn er annars vegar, fara tilfinningar fólks svo á flug að fáir njóta sannmælis sem lenda þar á milli. Dæmi: Trotskí. Hann tapaði slagnum um Sovétríkin. Hann og sigurvegarinn (Stalín) voru erkióvinir. Stalín var líka (réttilega) erkióvinur í augum vestrænna burgeisa. Þannig að Trotskí fékk meiri sǽns eða samúð. Það er ódýrt að vera trotskíisti á vesturlöndum eftir seinni heimsstyrjöld, því engum heilvita burgeisa dettur í hug að auðveldinu stafi ógn af þeim.

Lenín. Einhverjum róttæklingum finnst ekki kúl að lesa Lenín vegna þess að hann er löngu dauður karl. Meira að segja hvítur. Það eru ótrúlega billeg rök gegn fremsta marxista 20. aldar og algjörlega ósamboðin kommúnista. (Ég tek það sérstaklega fram vegna þess að ég hef heyrt yfirlýstan kommúnista segja þetta.) Álíka hlægilegt er það að heyra anarkista hafa rosa skoðanir á Lenín, byggðar á því að hafa ekki lesið neitt eftir hann ... sérstaklega þá sem hafa þenna barnatrú á afnám ríkisvalds, en hafa samt ekki lesið Ríki og byltingu Leníns. Sá sem hefur ekki lesið hana er ekki gjaldgengur í umræðu um ríki og byltingu.

Eða Rósa greyið Lúxemburg, hvers á hún að gjalda? Sú Rósa Luxemburg sem var fædd 1871 og drepin af í ársbyrjun 1919 á lítið skylt við þá Rósu sem maður hefur heyrt krata og anarkista hampa. "Hún gagnrýndi Lenín og Sovétríkin" segja þeir, "við styðjum hana vegna þess." Lesið bók, flón. Lesið hvers eðlis gagnrýnin var, lesið um það er hún skipti um skoðun og umfram allt, lesið hennar eigin málflutning, eins og Þjóðfélagsumbætur eða byltingu. Sá krati sem les hana og er áfram krati, er óforbetranlegur.

Í Indlandi er svolítið svipaða sögu að segja um Bhagat Singh. Hann var mjög róttækur og herskár. Drepinn af Bretum 1931. Í dag -- hampað af öllum sem vilja eigna sér heiður af róttækri þjóðfrelsisbaráttu.

Mér koma í hug orðin "hinn þýski, þjóðlegi Marx" ... þegar menn reyndu að snúa gamla manninum sjálfum upp á auðvaldið og þjóðríkið.

Allrabestur finnst mér samt karlinn sem þrátt fyrir rauðar rætur var löngu sæztur á endurskoðunarstefnuna og snerist öndverður gegn Stalín, fordæmdi hann og kallaði hann geðsjúkling og ég veit ekki hvað. Sami sagði að allt öðru máli gegndi um Maó.

Það er vandlifað.

Ráðherrabílar og strætó...

Sósíalistaflokkur Íslands hefur gefið út að það eigi að afnema ráðherrabíla. Þetta er yfirborðslegt loforð og auk þess ekkert framsækið; ráðherrar hafa auðvitað ekki einkabílstjóra fyrst og fremst út af snobbi, heldur til þess að geta unnið í bílnum, t.d. talað í síma eða lesið. Frekar vildi ég fá góðan ráðherra heldur en að spilla bara fyrir lélegum ráðherra.

Hvað um það, einhver nefndi að ef ráðherrar neyddust til að taka strætó, þá mundi strætó batna vegna þess. Ráðherrarnir mundu laga kerfið sem þeir notuðu sjálfir. Hahaha. Haldið þið að það sé ekki millistig milli strætós og ráðherrabíls með einkabílstjóra? Og hafið þið séð hvernig umferðin er í Reykjavík?

(Borgarstjóri býr í göngufæri frá ráðhúsinu. En það er ekki aðalatriði í þessu.)

Bloggið lifi

Einn af kostunum við það að blogga, er að maður hefur frið fyrir síbyljunni á Facebook. Það er nú ljóta fyrirbærið.

Af hverju eru annars ekki gefin út nein almennileg dagblöð lengur? Ég ætla að voga mér að halda því fram, að það hafi verið til ills að hverfa frá flokksblöðunum. Ég vildi miklu frekar lesa frétt sem ég veit að er skrifuð út frá svipuðum skoðunum og ég hef sjálfur.

"Vel að vígi"

Það er svei mér gleðilegt ef Ísland "stendur vel að vígi" ef heimurinn hrynur. Ég hlakka til að geta boðið hálfum milljarði manns hæli hér.

Taktísk afglöp

Allt þetta fólk sem hélt að það hljómaði svo gáfað þegar það sagðist að vísu styðja stefnu Alþýðufylkingarinnar, en ætla "að kjósa taktískt í þetta skipti" og kaus svo VG (eða Pírata) ... það hljómaði ekkert gáfað. Það lét bara lokka sig til að gefa tækifærisstefnunni brautargengi einu sinni enn. Verði ykkur að góðu.

Best var auðvitað fólkið sem viðurkenndi að VG væri að vísu tækifærissinnaður flokkur, en að það yrði bara að hafa það að kjósa þau, í því skyni að halda Sjálfstæðisflokknum frá völdum. Það trompaði allt. Verði ykkur að góðu. 

Aldur og kyn í pólitík

Tilraun Miðflokksins til að breyta ásýnd sinni er óvenju skýrt dæmi um staðreynd sem mörgum yfirsést:

Pólitíkin skiptir meira máli en aldur og typpafjöldi.

Furðulegt hvað margir skilja ekki þetta einfalda aðalatriði. Vond pólitík batnar ekki við það að ung kona tali fyrir henni og það eru ekki rök gegn góðri pólitík (og með vondri), að miðaldra karl sé talsmaður. Það missir einfaldlega marks. Og gagnrýni á þessu plani missir almennt marks.

Áður en fólk á þessu plani  fer að misskilja mig viljandi vil ég taka fram að auðvitað eiga fleiri erindi í pólitík en miðaldra karlar, og aldur og kyn (og fleira) skipta auðvitað máli, en þegar þau ryðja öllu öðru frá sér er fókusinn farinn af því sem skiptir máli. Kannski er það stundum tilgangurinn, hvað veit ég?

Geðheilsuvandamálið sem einnig er byggðastefna

Ég hef oft sagt að húsnæðismálin á höfuðborgarsvæðinu séu stærsta geðheilsuvandamál þjóðarinnar. Pólitískt ákveðinn lóðaskortur gerir skort á íbúðarhúsnæði, sem spennir verðið upp eins og hægt er. Skuggalegur fjöldi heimilislausra segir ekki nema hluta af sögunni; miklu fleiri eru á hrakhólum og ná rétt svo að halda þaki yfir höfuðið. Og enn fleiri eru með stöðugar áhyggjur og kvíða -- raunhæfan kvíða -- vegna húsnæðiskostnaðar. Þurfa um leið að vinna meira en þeir ella þyrftu. Haldið þið að börnin fari varhluta af þessu? Þau gera það ekki. Þau taka þetta allt inn á sig, stressið, kvíðann, skortinn, og þau munu taka það með sér inn í fullorðinsárin í formi vandamála. Þess vegna er húsnæðisstefnan, sem hefur verið undanfarin 23 ár eða svo, vaxandi vandamál en fyrir löngu stærsti geðheilbrigðisvandi þjóðarinnar, og á eftir að halda áfram að skapa vanda næstu 75+ árin, sama þótt hann yrði leystur í dag.

Einu sinni var ekki kjallari svo saggafullur eða dimmur, að ekki mætti troða þangað barnafjölskyldu. Svo losnuðu braggarnir og kjallararnir tæmdust. Braggarnir urðu lélegir með tímanum og á endanum var byggt Breiðholt og braggarnir hurfu. Núna er löngu komið að því að byggja nýtt Breiðholt og útrýma ósamþykktu bælunum í iðnaðarhúsunum, og skúrunum í bakgörðunum.

En svo er hin hliðin. Þegar húsnæðisverð er orðið of íþyngjandi á höfuðborgarsvæðinu, þá er auðvitað ein lausn að flytja bara burt. Strax og maður er kominn norður fyrir Hvalfjörð eða austur fyrir Hellisheiði er verðið mun lægra. Að ég nú ekki tali um þegar lengra dregur.

Það væri hreint ekkert skrítið ef fólk gæfist bara upp á borginni og flytti jafnvel lengra burt. Og ég þekki reyndar allnokkra sem hafa gert það eða ætla að gera það. Ef það er byggðastefna, að halda landinu öllu í byggð, þá gæti húsnæðisstefna Reykjavíkur kannski flokkast sem eins konar byggðastefna. Hún hefur þessi óbeinu áhrif, þótt ekki komi til af góðu. Og auðvitað setur hún því um leið skorður, að fólk flytji til höfuiðborgarsvæðisins.

Þegar ég gleymdi hvernig ég hjóla

Þegar ég var lítill og var að læra að hjóla, var sagt við mig, eins og alla, að þegar maður læri einu sinni að hjóla, þá gleymi maður því aldrei. Það er kjaftæði.

Ég fór allra minna ferða hjólandi, meira og minna, frá því ég lærði að hjóla og þangað til ég var fjórtán ára, fór til giktarlæknis vegna verkja og stirðleika í hnjám, og hann sagði mér að taka pásu frá því að hjóla í svona ár eða svo. Og frí úr leikfimi, allan tíunda bekk.

Ég hef ekki hjólað síðan, og er fertugur ... það gerir um það bil 26 ára pásu frá hjólinu.

"Ekki síðan" er reyndar ekki alveg nákvæmt, því ég hef reyndar sest á hjól síðan, í tvö eða þrjú skipti, eða á svona tíu ára fresti, og komist að því að ég held ekki lengur jafnvægi þegar ég hjóla og er þ.a.l. ekki öryggur á stýrinu, og reyndar ekki á pedölunum heldur. Og einu sinni ætlaði ég að bremsa, fattaði ekki að það væru handbremsur, reyndi að bremsa með fótbremsu sem engin var og var næstum lentur í slysi.

Þannig að það er bull að maður gleymi því aldrei, hvernig maður hjólar. Ég segi ekki að ég gæti ekki rifjað það upp frekar auðveldlega, en hef engu að síður gleymt því.

Hins vegar fór ég einu sinni ekki í sund í 20 ár, eða frá því ég var fjórtán þangað til ég var þrjátíuogfjögurra. Og eftir tuttugu ára pásu var ég ennþá alveg jafn vel syndur og ég var 1994. Í því hafði ég engu gleymt.

Við gleymum hjóli, en við gleymum ekki sundi.

Merkilegt.

Skrópaði í sundi í fjögur ár

Mér var alveg meinilla við að fara í skólasund þegar ég var barn. Hafði lítið gaman af sundi yfirhöfuð en alveg sérstaklega illa við skólasund. Fyrstu tvo veturna sem bekkjarfélagar mínir fóru í sund, skrópaði ég. Fór með í eins og eitt eða tvö skipti, en sat fullklæddur á bakkanum allan tímann. Aldrei var neitt sagt við þessu. Spéhræðsla var aðalástæðan.

Næstu fjóra vetur -- 9 til 12 ára -- fór ég svona oftast í skólasundið, lét mig hafa það þótt mér væri illa við það. Það var reyndar ömurlegt, eins og margt annað í Landakotsskóla.

Næstu tvo vetur eftir það: áttunda og níunda bekk, skrópaði ég alveg. Mætti ekki í eitt einasta skipti. Undir vor í níunda bekk hringdi leikfimikennarinn í mig. Hann bauð mér að koma í eitt skipti í Vesturbæjarlaug og ef ég sýndi að ég væri syndur, þá yrði þetta bara látið niður falla. Ég gerði þetta, mætti, sýndi að ég kynni að synda og fór eftir það ekki í neitt sund lengi, en það er önnur saga.

Mig hefur lengi grunað að leikfimikennarinn hafi áttað sig á að þar eð sundkennsla væri skylda, og enginn hafði sagt neitt í tvö ár þrátt fyrir 0% mætingu mína, þá mundu böndin berast að honum fyrir að ég hafi skrópað. Og hann hafi ekki getað losað sig úr þeirri klípu -- nema með því að losa mig úr henni. Ég hafi þannig notið þess að annar væri ábyrgur en hefði forsómað sína plikt.

Lágmarksstærð

Lög um lágmarksstærð sveitarfélaga eru með verri hugmyndum sem ég hef heyrt, fyrir hinar dreifðu byggðir. Það er jafnvitlaust og lög um lágmarksstærð þjóðríkja, sem mundu skikka Ísland til að sameinast Noregi.

Þið spyrjið kannski af hverju. Vegna þess að það er alltaf sama sagan, þegar fámennara sveitarfélag sameinast fjölmennara, verður það alltaf afgangsstærð. Skólarnir eru til dæmis sameinaðir og öll börnin flutt á milli í skólabíl, miklu lengri vegalengd en ella hefði verið. Og sama með fleiri stofnanir. Úti um allt land er að finna samfélög í fámennari kantinum sem hafa selt frumburðarréttinn frá sér fyrir baunadisk og iðast þess æ síðan. Það væri nær að hlusta á þeirra reynslu.

Ríkið hvetur smærri sveitarfélög til að sameinast. Það er bull. Ef sveitarfélög hafa hag af sameiningu og íbúarnir vilja hana, þá þarf ekki að hvetja til hennar. Það þarf ekki að lokka fólk til einhvers sem er fýsilegt í sjálfu sér.

Tal um samlegðaráhrif er bull. Ef þau eru einhver eru þau bara til hagsbóta fyrir stærra sveitarfélagið. Auk þess er oft nóg að hafa samstarf til að ná fram hugsanlegri hagræðingu, og sameiningin er þá ástæðulaus. Rétt eins og það er hægt að starfa með öðru fólki án þess að giftast því líka.,

Jæja, bull og bull. Það yrðu að vísu líklega mjög mikil og holl samlegðaráhrif ef sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu sameinuðust. Þar eru bæði skriffinnskubákn sem mætti skera niður, og samgöngu- og skipulagsmál sem eru mikil sóknarfæri í að samræma.

Illa þýddir matseðlar

Við vinirnir leituðum lengi -- asnalega lengi -- áður en við fundum veitingastað sem við gátum sezt inn á, í Beograd í Serbíu, um árið. Matseðillinn var plastaður og plastið stamt af húðfitu annarra gesta. Húsgögnin hvít úr plasti, eins og sjást oft í görðum. Enska þýðingin var ekki gert af mikilli kúnst, en ég valdi "greeled trout" af seðlinum -- glóðarsteiktan silung. 300 grömm, það kom fram. Mér var síðan borinn stór diskur, hlaðinn steiktum sardínum úr dós. Meðlæti var ein sneið af sítrónu og ein lítil visk af steinselju. Og stór Jelen Pivo.

En þegar ég var barn -- kannski tíu ára -- vorum við pabbi og systkini mín norður í Mývatnssveit og fórum þar út að borða. Á Hótel Reykjahlíð. Í enska dálkinum á hinum eftirminnilega matseðli gat m.a. að líta "grilled throat" og "tenderlion". Ég vildi að ég hefði stolið eintaki.

Í sátt við íhaldið

Þegar Sjálfstæðismenn tala um að það "þurfi" að hafa "sátt" um eitthvað, þýðir það að þeir þurfi að vera sáttir við það sjálfir. Og þeir segja það ekki nema þeir séu það ekki. Aldrei töluðu þeir um að það þyrfti sátt um sölu Símans, eða um Kárahnjúkavirkjun, og hvað þá fjárlagafrumvarpið. Það virkar ekki þannig.

Ætli sé almenn sátt við að hafa kvóttakerfið óbreytt? Er sátt um gömlu stjórnarskrána? Eða um aðildina að Evrópska efnahagssvæðinu? Eða NATÓ?

Það breytist aldrei neitt ef það verður að vera í sátt við íhaldið og auðvaldið. Og þeir vita það best sjálfir. Þannig að fjandinn hafi þeirra sátt, þeirra hagsmuni og þeirra villandi blaður.

Ugluskoðun í Laugardalnum

Hann sagði konunni að hann væri í fuglaskoðunarferð. Settist svo á bekk í Laugardalnum með vini sínum og með eina viskíflösku í nesti ... og beið eftir að sjá uglu.

"Ég vil kjósa fólk en ekki flokka"-bullið

Fólk sem er gagnrýnið á eða óánægt með íslensk stjórnmál, skýtur oft fram hjá markinu þegar það krefst persónukjörs eða að kjósa "fólk en ekki flokka" eða talar um "flokksræði" eins og það sé stór hluti af vanda íslenskra stjórnmála. Það er auðvitað auðræðið, leynt og ljóst, sem er aðalvandamálið, og spillir m.a. flokkakerfinu, eða mótar það. Krafan um persónukjör missir marks af a.m.k. þrem ástæðum:

a) Flokkur er ekkert annað en hópur af fólki sem stendur saman og hjálpast að í stjórnmálum. Það gerir það í krafti félagafrelsis. Að "banna flokka" þýðir að afnema félagafrelsi í landinu. Ætli fólk átti sig almennt á því? Það er auk þess nauðsynlegt að mynda einhvers konar hóp þegar er á annað borð listakosning. Og vel að merkja hefur venjulegt fólk miklu meiri þörf fyrir samtakamáttinn heldur en þeir ríku; þeir sjá alltaf um sig.

b) Það eru nú þegar til persónukosningar og það er hægt að sjá hvernig þær virka. Til dæmis einmenningskjördæmi, eins og eru algeng í Bretlandi. Ef 51% kjósenda kjósa íhaldið en 49% Verkamannaflokkinn, þá fær íhaldið þingsætið en Verkamannaflokkurinn ekkert. Og til dæmis í sveitarstjórnarkosningum þar sem er óhlutbundin kosning, en ekki lista-/hlutfallskosning. Þar þýðir það að einfaldur meirihluti kjósenda getur tekið sig saman um að kjósa sömu frambjóðendurna, sem þá endurspegla vilja þeirra kjósenda. Það þýðir að einfaldur meirihluti hreppir alla sveitarstjórnina og minnihlutinn fær enga fulltrúa. Vorið 2018 hrepptu t.d. virkjanasinnar öll sætin í sveitarstjórn Árneshrepps. Er þetta það sem þessir ógurlegu lýðræðissinnar þrá?

c) Í hreinu persónukjöri hefur frægt fólk og ríkt ennþá meira forskot en í listakosningu. Við sáum það t.d. í kosningum til stjórnlagaþings hér um árið, að flestir sem náðu kjöri voru nokkuð þekkt fólk úr þjóðfélagsumræðunni. Ég er ekki að segja að það hafi ekki verið hæft fólk, en annað fólk sem var kannski jafnhæft átti eðlilega á brattann að sækja, og það verður eiginlega að kallast lýðræðislegt vandamál.

Ég trúi ekki á fylgjur, en...

Annan janúar 2020 fékk ég gesti. Um þetta leyti dvaldi ég hjá mömmu, og gestirnir komu þangað. Mamma var ekki heima, og við, vinahjón mín og ég, sátum lengst í borðstofunni og drukkum te. Þegar klukkan var um hálfellefu heyrum við skýrt að útidyrunum er lokað. Halló, kallaði ég, og reiknaði með að þetta hefði verið mamma. Ekkert svar. Ég reiknaði þá með að hún hefði ekki heyrt í mér, enda kallaði ég svose ekki meira en stundarhátt. En mamma kom ekki inn í borðstofu -- og þá reiknaði ég með að hún hefði farið upp, einhverra erinda, kannski vildi hún bara ekki trufla okkur, en hún þekkti gestina ekki.

Nú, klukkan var orðin þetta margt, og vinahjón mín sögðust ætla að fara að tygja sig. Ég fylgdi þeim til dyra. Og þegar þau fóru, sá ég út í garð, að innkeyrslan var tóm. Og ég kallaði og fór upp, og þá var mamma alls ekki heima. Hún kom heim nokkrum mínútum eftir að gestirnir fóru, eða á að giska tuttugu mínútum eftir að ég heyrði fylgjuna hennar.

Mér fannst þetta mjög skrítið. Þetta er ekki eina, en langskýrasta skiptið sem ég hef heyrt í fylgju. Ég trúi ekki á yfirnáttúruleg fyrirbæri, en ég gat ekki skýrt þetta. Við heyrðum þetta þrjú og annar gestanna er ekki einu sinni Íslendingur. Það kom enginn annar. Og það fór enginn, því það var enginn annar heima. Hurðin getur ekki hafa lokast af sjálfu sér, því hún var læst og ég hafði sjálfur lokað henni og læst þegar gestirnir komu.

Þannig að "skrítið" er eiginlega það eina sem ég get sagt.

Elverhøj

Christian IV, mynd: Wikipedia

Elverhøj er leikrit eftir Heiberg og Kuhlau, trúlega frægasta leikrit Danmerkur og hefur verið sýnt meira en þúsund sinnum síðan það var frumsýnt árið 1828. Konunglegi danski þjóðsöngurinn, Kong Christian stod ved højen mast, er notaður í verkinu.

Ég komst fyrst á snoðir um Elverhøj fyrir ekki mörgum árum, þegar ég var með lagið Geng ég fram á gnípur á heilanum. Ég hafði aldrei kunnað nema fyrsta erindið en tók mig til og lærði allan textann. Hann er auðvitað eftir Matthías Jochumsson og úr leikritinu Skugga-Sveini, en lagið er vanalega kallað "erlent" þegar textinn er prentaður. Og ég komst í færi við mér fróðari mann, sem sagði mér að þetta væri eftir Kuhlau og úr Elverhøj.

Nú settist ég niður um daginn og hlustaði á Elverhøj frá upphafi til enda. Og það er að sönnu magnað verk, og væri mjög gaman að heyra það flutt á tónleikum. En viti menn, þar blasir við annað "íslenskt lag", sem við þekkjum sem Frjálst er í fjallasal, eftir Steingrím Thorsteinsson. Aldrei hafði ég heyrt áður að það lag væri erlent. Og týpískt að það sé danskur höfundur að einhverju sem við mundum nánast kalla ættjarðarsöng.

Þegar draugurinn hrinti mér

Ég fór einu sinni í einhverja móttöku á Kjarvalsstöðum þegar ég var barn, varla meira en sjö ára. Ég fór með mömmu, sem var borgarfulltrúi, en Reykjavíkurborg hélt móttökuna og Davíð Oddsson var borgarstjóri og hélt ræðu fyrir gestina. Í ræðunni hafði hann orð á því hvað margir væru saman komnir, enda hefði hann boðið öllum sem honum hefði dottið í hug, meira að segja draugnum í Höfða.

Mér fannst spennandi að hjálpa konunum sem gengu um beina og fékk að taka bakka með glösum og halda á honum. Þá finn ég eins og stjakað sé í öxlina á mér, aftan frá, dett við, missi bakkann og glösin og allt fer í gólfið og allt í mask. Ég leit snöggt við til að sjá hver hefði hrint mér, og þar var enginn.

Það kom þá bara eitt til greina. Davíð hafði sagt að draugnum hefði verið boðið. Úr því enginn sýnilegur hafði hrint mér, hlaut það að vera eini ósýnilegi gesturinn í boðinu, draugurinn í Höfða. Og hananú.

"List" hins mögulega? Bismarck rangþýddur

Það er stundum vitnað í hinn orðsnjalla Otto von Bismarck og haft eftir honum að stjórnmál séu "list hins mögulega", þegar fólk vill hljóma klárt. Þetta sagði Bismarck aldrei. Hann sagði Politik ist die Lehre des Möglichen. Lehre þýðir fræðigrein og þær eru (eða voru) kallaðar arts á ensku, náttúrlega sama orð og fyrir listir. Þannig að "Art of the possible" er í sjálfu sér rétt ensk þýðing, en "list" er það ekki á íslensku. Munið þetta, krakkar, þetta verður til prófs.

Bismarck var annars í nöp við lækna, er sagt, og leitaði helst ekki til þeirra. En einu sinni var hann svo veikur að það var samt kallaður til læknir, sem fór að skoða hann og spyrja hvernig honum liði. Karlinum leiddist þetta og sagði lækninum að hætta þessum spurningum og finna bara hvert meinið væri. Læknirinn svaraði þá: "Ef þér viljið lækni sem spyr ekki spurninga, ættuð þér að fá yður dýralækni." Bismarck þótti svarið svo snjallt að hann gerði þennan lækni að líflækni sínum.

Búktalari í útvarpinu

Allir muna eftir Baldri og Konna. Baldur Georgsson var búktalari og Konni brúðan hans. Það eru um þrjátíu ár síðan Baldur lést, en þið getið séð Konna á Þjóðminjasafninu. Ég hafði mikið gaman af að lesa Galdra- og brandarabók Baldurs og Konna þegar ég var lítill og hlæ enn dátt að bröndurunum sem hún kenndi mér. Eins og: "Hún var með svo framstæðar tennur að hún gat borðað epli í gegn um tennisspaða." Hahaha, gott á hana!

Sagt er að Baldur hafi einhvern tímann verið að skemmta í Hafnarfirði og reytt af sér hafnfirðingabrandara, og lét Konna alltaf segja lokaorðin, þar til einn maður stóð upp, öskureiður, og sagði að það væri hneisa að hæðast svona að venjulegu, heiðvirðu fólki. Baldur fór að afsaka sig, en maðurinn greip fram í: "Ég er ekki að tala við þig, ég er að tala við þetta litla fífl sem situr á hnénu á þér!"

Það eru til hljóðupptökur af Baldri og Konna, og af Konna að syngja dægurlög með Alfreð Clausen. Þetta kom út á plötum, og var eitthvað spilað í útvarpi líka. Búktal í útvarpi.

Húsasnotra Þorfinns karlsefnis

Og er hann var albúinn og skip hans lá til byrjar fyrir bryggjunum þá kom þar að honum Suðurmaður einn, ættaður af Brimum úr Saxlandi. Hann falar af Karlsefni húsasnotru hans.

"Eg vil eigi selja," sagði hann.

"Eg mun gefa þér við hálfa mörk gulls," segir Suðurmaður.

Karlsefni þótti vel við boðið og keyptu síðan. Fór Suðurmaður í burt með húsasnotruna en Karlsefni vissi eigi hvað tré var. En það var mösur kominn af Vínlandi. 

Grænlendinga saga, 8. kafli 

Ég er ekki sá eini sem hefur hnotið um þessar línur í Grænlendinga sögu. En smá orðskýringar, áður en lengra er haldið. Íslensk orðabók (2007) skýrir: húsasnotra: ... verðmætur smíðisgripur úr tré (skraut eða siglingatæki?); mörk: ... hálfpund ... 214 eða 217 grömm; mösur: ... 1 ... hlynur ... 2 ... hnúður, vaxinn sem meinsemd á tré [þ.e. viðarnýra].

Þjóðverjinn gefur Þorfinni karlsefni hálfa mörk gulls, það eru yfir hundrað grömm og mundi kosta yfir 5000 bandaríkjadali að núvirði. Fyrir smíðisgrip úr tré. Hvað í fjandanum var þetta?

Páll Bergþórsson hefur skrifað það fróðlegasta sem ég hef séð um húsasnotru Karlsefnis og ég hef svo sem engu við þann fróðleik að bæta. Nema því að ég skil vel að Karlsefni hafi þótt vel boðið, að fá fyrir smíðisgrip úr tré kannski þyngdar virði í gulli.

(Viðurnefnið Karlsefni er líka skrítið.)

Tilboð á moldvörpugildrum

Þegar Bauhaus opnaði á Íslandi, var stillt upp einhverju stöðluðu úrvali af vörum sem kom í gámum frá meginlandinu. Þar á meðal voru moldvörpugildrur. Þær þykja víst mesta þing í öðrum löndum. Verklagið sagði að þær ættu að vera á boðstólum. Skrítið var, að þær seldust ekki. Barasta ekki.

Það var haft samband við móðurstöðina á meginlandinu og spurt hvort mætti ekki bara taka þær úr sölu. Nei, var víst svarið, byrjið á að bjóða þær með helmings afslætti. En þær seldust samt ekki.

20 ára afmæli

Í dag, 30. mars, eru tuttugu ár síðan við Bessi frændi fórum saman á Klepp og sóttum um vinnu. Við vorum ráðnir á staðnum og höfum unnið þar síðan. Ég segi ekki að þetta sé eins og í gær, en það er samt skrítið að það séu komin tuttugu ár.

Rúm níu ár á hjúkrunargeðdeild, hálft ár á öryggisgeðdeild og rúm tíu ár á endurhæfingargeðdeild. Þetta hefur verið lærdómsríkur tími og ég er þakklátur fyrir margt. Sjúklingarnir sem ég hef annast eru samt það sem hefur gert þetta allt þess virði. Þvílíkur hópur af góðu, skemmtilegu og áhugaverðu fólki.